بر اساس بررسی شاخص هوش مصنوعی لاک پشت رسانه، رتبه اول در دسته استراتژی دولت متعلق به عربستان سعودی است. این کشور از نظر شاخص کلی هوش مصنوعی در رتبه 31 قرار دارد. سایر کشورهای خاورمیانه نیز در این فهرست برجسته هستند، به طوری که قطر بالاتر از ژاپن در تحقیقات هوش مصنوعی در رتبه هفدهم قرار دارد و امارات متحده عربی در بین کشورهای عربی در رتبه 28 قرار دارد. از بین 62 کشور، ایالات متحده آمریکا، چین و سنگاپور بهترین نتایج را در همه دسته‌ها کسب کردند.
بر اساس گزارش انتخاب المانیتور، این رتبه بندی با استفاده از بیش از 100 شاخص برای سنجش سطوح هوش مصنوعی انجام شده است که در مقوله های مختلف استعداد، زیرساخت، تحقیق و توسعه و استراتژی های خارجی و ملی بررسی شده است. رهبری عربستان سعودی در مقوله استراتژی دولت، عمق تعهدات و راهبردهای ملی آن کشور را نشان می دهد. در استراتژی دولت عربستان سعودی، مصر، امارات، ترکیه، قطر، اسرائیل، مراکش، تونس و بحرین کشورهای پیشرو در خاورمیانه هستند.
به طور کلی، کشورهای منا در مقوله استعدادهای ماهر و تحقیق و توسعه امتیاز کمتری دارند.
امارات توانست رتبه چهارم را در زیرساخت های هوش مصنوعی کسب کند. این شاخص پایداری اینترنت و قابلیت های برق و ابر محاسباتی را می سنجد که امارات در آن رتبه خوبی دارد.
از اواخر سال 2020، عربستان سعودی استراتژی داده ملی و هوش مصنوعی را راه اندازی کرده است و هدف آن جذب 20 میلیارد دلار سرمایه داخلی و خارجی تا سال 2030 است.
از سال 2017، امارات متحده عربی یک استراتژی هوش مصنوعی ایجاد کرده است که هدف آن ایجاد شورای هوش مصنوعی دولتی، توسعه مهارت های استعداد و ایجاد قوانینی برای استفاده ایمن از هوش مصنوعی است.
این گزارش تخمین می زند که سریع ترین رشد هزینه های هوش مصنوعی در سطح جهان تا سال 2026 در خاورمیانه رخ خواهد داد.
اما ایران در این رده بندی جایی ندارد. در حالی که کشورهای خلیج در حال انجام سرمایه گذاری های گسترده و ایجاد زیرساخت برای رشد هوش مصنوعی هستند، ایران با محدودیت های زیرساختی و نظارتی از رشد و نوآوری دیجیتال جلوگیری می کند.
این در شرایطی است که ایران به منابع انسانی متخصص دسترسی دارد، موضوعی که کشورهایی مانند عربستان، امارات و قطر تلاش می کنند کمبود آنها را با کمک سرمایه انسانی مایع دنیا جبران کنند. آنها همچنین زیرساخت پیشرفت های فناوری را راه اندازی کردند و با ایجاد ثبات اقتصادی امکان رشد استارتاپ ها و شرکت های این حوزه را فراهم کردند. قطر و امارات متحده عربی مدت‌ها مدعی هستند که رتبه‌های برتر سرعت اینترنت تلفن همراه و تلفن ثابت در تست‌های سرعت را دارند و عربستان سعودی بسیار جلوتر از ایران است.
پیش از این، داده های سالنامه مهاجرت 1401 نیز نشان می داد که خاورمیانه یک اکوسیستم نوپا مهم است و کشورهایی مانند امارات، عربستان سعودی و عمان تسهیلاتی را برای جذب منابع انسانی متخصص و صاحبان شرکت فراهم کرده اند. از سوی دیگر در فضای کار فناورانه ایران، خبرها حکایت از مهاجرت و فرار متخصصان و شرکت های این رشته ها از کشور دارد.
اگرچه وزیر ارتباطات خردادماه امسال از تدوین سند توسعه هوش مصنوعی توسط شورای عالی فضای مجازی خبر داد، اما با وجود محدودیت ها و اقداماتی که در حوزه زیرساخت ها وجود دارد، به نظر نمی رسد تهیه این سند دارای سندی باشد. تاثیر مثبتی بر توسعه این فناوری در کشور دارد.