اعتقاد بر این است که نقشه شناختی در هیپوکامپ یا ناحیه‌ای از مغز قرار دارد که در حافظه نقش دارد. پژوهش‌های علوم اعصاب نشان داده است که ساختارهای اطراف هیپوکامپ نیز نقشی کلیدی در جهت‌یابی دارند.
استفاده از وسایل کمکی مانند نقشه می‌تواند منجر به وابستگی به دریافت کمک برای جهت‌یابی شود
مغز افرادی که مسیریاب‌های ماهری هستند، با مغز دیگران فرق دارد. یکی از معروف‌ترین نمونه‌ها مربوط به رانندگان تاکسی در لندن است که سال‌ها طول می‌کشد تا دانش مخصوص را به دست آورند. هیپوکامپ مغز این رانندگان بزرگ می‌شود.
بااینحال، آزمون‌های جهت‌یابی مختلفی وجود دارد و هیچ آزمون روانشناسی استاندارد طلایی برای ارزیابی مهارتهای جهت‌یابی خصوصا در میان فرهنگ‌های مختلف وجود ندارد. فرناندز ولاسکو می‌گوید: «آزمایش مرسوم چیزی شبیه مارپیچ مجازی است که لزوما با روش راه‌یابی در محیط‌ها و فرهنگ‌های مختلف سازگار نیست. به‌عنوان مثال، درحالی‌که جهت‌یابی غربی به نشانه‌های بصری اهمیت می‌دهد، برخی فرهنگ‌ها بیشتر روی نشانه‌های مبتنی‌بر بویایی، شنوایی یا سایر حواس تمرکز دارند.»
چگونه توانایی جهت‌یابی خود را تقویت کنیم
تصورات اشتباه فراوانی درباره جهت‌یابی انسان‌ها وجود دارد. نبوکمب می‌گوید: «یک افسانه این است که فکر می‌کنید نمی‌توانید پیشرفت کنید.» فرناندز ولاسکو موافق است: «درحالی‌که مغز بزرگسالان انعطاف‌پذیری کمتری نشان می‌دهد، قطعا بزرگسالان می‌توانند این مهارت‌ها را بیاموزند.»
وسایل کمک ناوبری مانند نقشه‌ها و قطب‌نماها در بسیاری از موارد مفید هستند، اما می‌توانند وابستگی را به دنبال داشته باشند. فرناندز ولاسکو می گوید اگر همیشه وظیفه مسیریابی را به GPS محول کنید و از توانایی‌های شناختی خود استفاده نکنید، این امر ممکن است به مرور زمان تاثیر منفی بر توانایی جهت‌یابی شما داشته باشد.
مردم می‌توانند خود را آموزش دهند تا نشانه‌های محیطی مانند باد، خورشید و دامنه‌ها را در محیط‌های شهری یا روستایی بهتر متوجه شوند. نیوکمب می‌گوید: «سرنخ‌هایی وجود دارد که بسیاری از مردم به آن‌ها توجه نمی‌کنند.» فعالیت‌هایی مانند قایق‌رانی و پیشاهنگی نیز می‌تواند مفید باشد. البته همه افراد منابع یا فرصت لازم برای شرکت در این نوع فعالیت‌ها را ندارند، اما برخی از اصول را می‌توان هنگام قدم زدن یا گشتوگذار به کار برد.
در بزرگسالی هم می‌توان مهارت جهت‌یابی خود را تقویت کرد
در وهله‌ی اول، بهتر شدن در جهت‌یابی مستلزم تغییر رابطه ما با ریسک است. نیوکمب می‌گوید: «بسیاری از مردم حاضر به کاوش در محیط پیرامون خود نیستند، زیرا می‌ترسند. آن‌ها نمی‌خواهند زمان را هدر بدهند و همچنین می‌ترسند اتفاق بدی بیفتد.»
اضطراب می‌تواند مسیریابی را بدتر کند، زیرا اضطراب فضای ذهنی موردنیاز برای وظایف فضایی را اشغال می‌کند. نیوکمب می‌گوید: «اگر در آزمایشگاه افراد مورد آزمایش را مضطرب کنید، توانایی جهت‌یابی آن‌ها ضعیف‌تر می‌شود.» بااینحال، در جایی که خطری ندارد، گم‌شدن گه‌گاه می‌تواند حس جهت‌یابی را تقویت کند.»
فرناندز ولاسکو می‌گوید به‌طورکلی هرچه بیشتر حرکت کنید، خصوصا در مسیرهایی که کمی چالش‌برانگیز هستند، عملکرد شما در جهت‌یابی بهتر می‌شود. یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که افرادی که در جهت‌یابی ضعیف هستند، گاهی اعتماد به نفس ندارند و از موقعیت‌هایی که شامل جهت‌یابی می‌شود، اجتناب می‌کنند.
برای افرادی که نمی‌توانند مسیریابی را بدون اپلیکیشن تلفن همراه تصور کنند، هنوز راه‌هایی برای تمرین مهارتهای فضایی با این فناوری وجود دارد. استریت می‌گوید: «اجازه ندهید همیشه گوگل مپس مسیر شما را تعیین کند.» نیوکمب پیشنهاد می‌کند تا جایی که ممکن است تنظیمات را تغییر دهید. پیش‌فرض بسیاری از اپلیکشین‌ها این است که هرجا که می‌روید، مسیر مستقیم است. این روش وحشتناکی برای یادگیری است. همچنین با بزرگ‌نمایی و کوچک‌نمایی نقشه سعی کنید اطلاعات دقیقی را که برای جهت‌یابی به آن‌ها نیاز دارید، ببینید اما به لندمارک‌ها (نشانگرهای مکانی) نیز توجه کنید.
خواب کافی نیز ممکن است مفید باشد. مطالعه‌ای نشان داد که در شرکت‌کنندگان ۵۴ ساله و بالاتر هشت ساعت خواب شبانه با بهترین عملکرد در یک بازی جهت‌یابی مرتبط بود.
بنابراین، درحالی‌که افراد متخصص درزمینه‌ی جهت‌یابی و مردم قبایل بومی کنگو ممکن است روش‌های متفاوتی برای گشتوگذار در محیط‌های خود داشته باشند، خبر خوب این است که همه‌ی ما می‌توانیم این مهارت‌ها را در خود تقویت کنیم.