کنگره موبایل ایران در حالی برای دور دوم آماده می‌شود که به‌گفته برگزارکنندگان آن، مسیر پیش روی اکوسیستم ارتباطات و موبایل بسیار سخت و حاشیه‌های بسیاری وارد این صنعت شده است. صبح امروز در نشست خبری دومین کنگره موبایل ایران هم‌زمان با ارائه گزارشی از وضعیت زنجیره ارزش زیست‌بوم موبایل و برنامه‌های پیش روی کنگره، از تنش‌ها و حاشیه‌ها هم صحبت شد. از یک سو درباره این صحبت شد که حالا اینماد اسپانسر باشگاه استقلال که حتی یک موبایل هم به کشور وارد نکرده، باطل شده است و از سوی دیگر درباره مسئله تولید نوکیا در ایران و بومی‌سازی موبایل حرف‌هایی به میان آمد.
با وعده‌های غیرعملی درباره تولید مخالفیم
رضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران، با اشاره به رویکرد زیست‌بومی این کنگره که قرار است در اردیبهشت ۱۴۰۳ برگزار شود، لایه تأمین را مهم‌ترین مسئله اکوسیستم موبایل در ایران دانست و توضیح داد: «زیست‌بوم موبایل متشکل از چندلایه است که تأمین لایه مرکزی آن به‌شمار می‌رود. این بخش در کشور ما شامل واردات است و دولت هم چشم‌اندازی درباره تولید متصور است که امیدواریم با منطق‌گرایی پیش برود و در این مسیر، فضایی هیجانی پیش روی شرکتها نگذارند.»
ما درباره تولید با رویاپردازی و وعده‌های غیرعملی موافق نیستیم. اگر قرار است تولیدی انجام شود، باید منطق‌گرا باشد
او در پاسخ به پرسش «زومیت» درباره احتمال ورود واردکنندگان موبایل به بخش تولید و بومی‌سازی گفت:
کنگره موبایل همه اجزا را دربر می‌گیرد و تولید هم بخشی از آن است که البته نقش مستقیمی در آن ندارد. موافق یا مخالف تولید داخلی موبایل نیستیم؛ بلکه مخالفتمان با رؤیاپردازی و وعده‌های غیرعملی است. تمام دغدغه کنگره موبایل این است که اگر تولیدی قرار است انجام شود، باید منطق‌گرا باشد و مثل کشورهای فعال در این حوزه به تولید نگاه کنند؛ وگرنه شکست آن گریبان‌گیر بخش خصوصی خواهد بود.
در این بخش، وزارت صمت متولی بومی‌سازی است. این میان شرکت‌های واردکننده هم با‌توجه‌به جایگاه حقوقی‌شان به کسب‌وکارهای مختلف وارد می‌شوند که تولید هم یکی از این بخش‌هاست. اینکه بگوییم امروز چند شرکت واردکننده در حال تولید هستند، درست نیست. درواقع، هر شرکت واردکننده با‌توجه‌به شرایط خود، می‌تواند وارد کار اقتصادی جدید شود که تولید هم یکی از این بیزینس‌هاست.– رضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران
او درباره حضور تولیدکنندگان موبایل داخلی در کنگره موبایل نیز گفت: «در دور دوم کنگره، موضوع تولید موبایل هم مطرح می‌شود و برخی تولیدکنندگان شرکت می‌کنند. بعضی از شرکتها شناخت خوبی در این بخش دارند و با رعایت اصول تولید می‌کنند. این مجموعه‌ها در کنگره حضور دارند و محصولاتی ارائه می‌دهند.»
همچنین ابوالفصل حیدر، عضو هیئت‌مدیره انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی، درباره نفش شرکت‌های واردکننده در تولید به «زومیت» گفت: «به‌عنوان تشکل، نه می‌توانیم برای دیگران تعیین تکلیف و نه آن‌ها را از مسیری منع کنیم. کشور قاعده و قانونی دارد و البته مشوق‌هایی برای تولید یا واردات یا صادرات وجود دارد و در آن دخالت یا تأثیرگذاری نداریم. تا امروز درباره تولید نظر ما را نپرسیده‌اند. اگر بپرسند قطعاً نظر مطلوب را خواهیم داد. حتی درباره تولید نوکیا در ایران هم از ما نظرخواهی نکردند. اگر بپرسند با ادله و مستندات توضیح می‌دهیم که ازنظر تخصصی انجمن پذیرفتنی است یا رد می‌شود. صنعت ما وارد حاشیه‌های زیادی شده؛ اما درنهایت تلاشمان بر هم‌افزایی تشکل‌ها به‌نفع مصرف‌کننده است.»
اقتصاد دیجیتال ایران حتی در رؤیاپردازی واپس‌گراست
در‌ادامه عالیان زیرساخت ارتباطات و رگولاتری و تنظیمگری را لایه‌های دیگر اکوسیستم موبایل خواند و اضافه کرد:
در اکوسیستم نوآوری بخش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها مراکز شتاب و سرمایه‌گذاری است. متأسفانه در ایران هنوز این بخش‌ها نقش خود را پیدا نکرده‌اند. یکی از اهداف مهم کنگره این است که این زیست‌بوم را درست طراحی و نقش ذی‌نفعان و دستگاه‌ها و لایه‌های مختلف را پررنگ کند و زنجیره ارزشی که در این لایه‌ها شکل می‌گیرد، به‌نمایش بگذارد تا فضای شبکه‌سازی شکل بگیرد و دولت سیاست‌سازی‌اش بر مبنای لایه‌های مختلف اکوسیستم باشد.
– رضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران
دبیر کنگره موبایل ایران در‌ادامه گفته‌های خود از مشکلات جدی در حوزه ارتباطات و زیرساخت صحبت کرد: «وقتی در برنامه بودجه صحبت از سهم ۱۵ درصدی اقتصاد دیجیتال در برنامه توسعه تا سال ۱۴۰۶ است، مستلزم این است که حاکمیت فضای رشد را ایجاد کند. در تأمین هنوز درگیر مسائلی مثل ممنوعیت آیفون هستیم؛ درحالی‌که در کشورهایی که اقتصاد دیجیتال بخش بزرگی از تولید ناخالص را به خود اختصاص داده، شرایط متفاوت است. برای مثال، در عربستان سهم تولید ناخالص در اقتصاد دیجیتال به ۳۰ درصد رسیده است؛ اما ما برای سال ۱۴۰۶ برنامه ۱۰ تا ۱۵ درصدی داریم. این یعنی حتی در رؤیاپردازی درباره اقتصاد دیجیتال رویکردها واپس‌گرا است.»
به‌گفته او، آمارها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۲۷، تقریباً ۶ میلیارد نفر، یعنی ۷۰ درصد جمعیت زمین با موبایل‌های خود از سرویس 5G استفاده می‌کنند. این بازار تا آن زمان به حدود ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. بزرگی این بازار به‌معنی اهمیت حوزه موبایل است و همین یک مورد می‌تواند به اقتصاد کشور ما هم کمک کند. علاوه‌بر‌این، حدود ۵۷ درصد کسب‌و‌کارها تا سه سال آینده روی 5G سرمایه‌گذاری خواهند کرد.
عالیان با این گفته‌ها ادامه داد: «بعد از گذشت سه‌چهار سال و اجرای پایلوت‌های اولیه هنوز نتوانسته‌ایم سرویس 5G را تجاری‌سازی کنیم. اپراتورها برای راه‌اندازی 5G دست‌اندازهای زیادی پیش رو دارند؛ مثل قرارداد نوشتن با وندورهای اصلی تولیدکننده موبایل.»
چند شرکت خارجی به کنگره می‌آیند
عبدالمهدی اسدی، رئیس انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی، هم در بخش دیگر نشست از شرکت «سه‌چهار برند معتبر خارجی» در کنگره موبایل خبر داد و درباره تفاوت‌های آن با دور پیشین گفت: «کنگره موبایل در مالکیت انجمن واردکنندگان موبایل است و همه اعضا در آن سهم دارند. در کنگره بخش فروش با حضور بازارهای موبایل مثل علاءالدین و چارسو و بازارهای شهرستان‌ها پیش می‌رود.»
او درباره وضعیت تخصیص و تأمین ارز واردات موبایل هم توضیح داد: «با‌توجه‌به طولانی‌شدن فرایند تخصیص و تأمین، با پیگیری وزارت صمت از بانک مرکزی، از دیروز روند تخصیص ارز بهبود یافته و برای شب عید مشکلی نخواهیم داشت. تخصیص ارز برای موبایل باید ۶۰ روزه باشد؛ اما الآن به ۹۰ تا ۱۰۰ روز هم رسیده است.»
اسدی نقش قانون رجستری در اشتغال‌زایی و کاهش قاچاق را مهم دانست و اضافه کرد: «با اجرای این قانون، بیش از ۹۷ درصدی موبایل‌های وارد‌شده قانونی است. رجیستری حتی برای دولت هم ازنظر درآمدزایی از‌طریق گرفتن حقوق ورودی و ارزش افزوده نتایج خوبی داشته است. گارانتی موبایل به ۱۸ ماه افزایش یافته و اشتغال‌زایی در این صنعت رشد کرده است.»
اسپانسر استقلال حتی یک گوشی وارد نکرد
در این نشست، رئیس انجمن واردکنندگان موبایل و تبلت با اشاره به اینکه موبایل موسوی (اسپانسر باشگاه استقلال) حتی یک موبایل هم به کشور وارد نکرده است، گفت: «موبایل موسوی هم مثل کوروش کمپانی همه موبایل‌ها را از فروشندگان داخلی می‌خرد.»