می‌توانیم در نمادشناسی تصاویر عمیق‌تر شویم، اما فعلا لازم است یک گام به عقب برگردیم. تعداد و مقیاس دقیق سایت‌های هنر سنگی اورینوکو شگفت‌انگیز هستند. با این‌حال هنوز داده‌های کمی درباره‌ی این سنت هنری سنگی داریم.

این‌گونه نیست که هنر سنگ‌نگاری اورینوکو کاملا برای پژوهشگرها ناشناخته باشد. در سال ۱۹۱۲، مقاله‌‌ای با عنوان «کشف سنگ‌نگاره‌های جدید در نزدیکی کایسارا در اورینوکو» منتشر شد و دیگر پژوهش‌های مرتبط با این موضوع حداقل از دهه‌ی ۱۹۷۰ به‌صورت پیوسته بیرون آمدند. پژوهش جدید هم بر «تخصص راهنماهای محلی» اشاره می‌کند؛ بنابراین نمی‌توان گفت که این سایت‌ها کاملا مخفی بوده‌اند.

موضوع اصلی اینجاست که پژوهشگرها گستردگی هنر سنگ‌نگاری را دست کم گرفته‌اند. با اینکه نباید هنر خارق‌العاده‌ی غارهای اروپایی مثل غار لاسکو و شووه را نادیده گرفت، باید این نکته را درنظر داشت که هنر سنگ‌نگاری، پدیده‌ای کاملا جهانی به شمار می‌رود.

میمون‌های هنردوست

یکی از ویژگی‌هایی که انسان را تعریف می‌کند، بیانگری خلاق است. امروزه بخش زیادی از هنر پیشاتاریخی به‌ویژه موسیقی و رقص از بین رفته است، اما هنرهای تجسمی اغلب اوقات حفظ می‌شوند. سوابق باستانی هنرهای تجسمی به ده‌ها هزار سال قبل می‌رسند. همچنین به نظر می‌رسد این هنرها تنها محدود به گونه‌های انسان نبوده‌اند؛ شواهد فزاینده‌ای نشان می‌دهند انسان‌تبارهای دیگر به‌ویژه نئاندرتال‌ها نیز آثار هنری خلق می‌کردند.

امروزه ما اغلب به شیوه‌ای متفکرانه درباره‌ی هنر صحبت می‌کنیم. هنر چه معنایی دارد، هدف هنرمند چه بوده، آیا به سطح مطلوبی از تقارن یا جریان بصری رسیده است؟ این پرسش‌ها می‌توانند ماهیتی بسیار رازآلود پیدا کنند و گاهی ممکن است ما را از این مسئله دور کنند که هنر تا چه مقدار شهودی و غریزی است. برخی از هنرهای پیشاتاریخی دارای معنای فرهنگی و مذهبی عمیقی و برخی دیگر خط‌خطی‌هایی از روی بیکاری بودند.

احتمالا آفریقایی‌ها برای اولین بار هنر سنگ‌نگاری را ابداع کردند

با این‌حال می‌توانیم برخی الگوها را ببینیم. تعداد زیادی از نقاشی‌های غار، چشم‌اندازهای انسانی را نشان می‌دهند. حیوانات اغلب اوقات به شکلی واقع‌گرایانه‌تر از انسان‌ها به تصویر کشیده می‌شوند. به دلایلی، اروپاییان عصر سنگ از ۳۰ هزار سال گذشته تمایل زیادی به ترسیم اسب‌ها داشتند.

آلیسون جورج در سال ۲۰۲۱ روایتی را درباره‌ی تغییرات در روند پژوهش هنر سنگ‌نگاره‌ها نوشت. این پژوهش‌ها که در گذشته به شدت متمرکز بر اروپا، یعنی محل قرارگیری نقاشی‌های غار معروف مثل لاسکو و آلتامیرا بودند، به مدت چند دهه مردم را مجذوب خود کردند، با این‌حال پژوهشگرها این افق دید را گسترش دادند.

اکتشافات مهم در اندونزی و سرزمین اصلی آسیا نشان دادند که هنر سنگ پیشاتاریخی بسیار گسترده‌تر از تصورات پیشین است. این شواهد نشان می‌دهد که چنین هنری توسط اروپاییان آغازین ابداع نشده است، بلکه قدمت آن احتمالا به انسان خردمند در آفریقا بازمی‌گردد.

امروزه تقریبا در هر قاره‌ای که روزی محل سکونت انسان باستانی بوده می‌توان به آثاری از هنر سنگ‌نگاری رسید. البته جنوبگان به دلایل واضحی خالی از این هنر است.

هنر سنگ‌نگاری در آمریکا

پژوهشگرها در سال ۲۰۲۰ با بازگشت به آمریکای جنوبی، مجموعه‌ای غنی از تصاویر را توصیف کردند که تا فاصله‌ی ۵ کیلومتری از دیواره‌ی سنگی سرانیا لا لیندوسا در آمازون کلمبیا توسعه پیدا می‌کند. هنر این منطقه در کنار ماهی‌ها، پرنده‌ها و مارمولک‌ها شامل تصاویری از گونه‌های منقرض‌شده مثل شترهای گردن‌بلند منقرض‌شده و تنبل‌ها و ماستادون‌های غول‌پیکر است. به نظر می‌رسد ۱۲٬۵۰۰ سال پیش این آثار توسط برخی از اولین ساکنان آمازون نقاشی شدند.