چرا برخی مجسمه های یونانی و رومی بینی ندارند؟

با تعبیر یکی از کلمات معروف اسکار وایلد می‌توان گفت: «از دست دادن یک بینی ممکن است بدشانسی تلقی شود، از دست دادن دو بینی به معنای گستاخی است». به گفته مارک بردلی، استاد مطالعات کلاسیک در دانشگاه ناتینگهام، اگر چند هزار نفر را از دست بدهید، مردم فکر خواهند کرد که این کار را عمدا انجام داده‌اید. او در مقاله ای در سال 2016 نوشت:

تعداد عجیبی از بینی ها عمداً هدف قرار می گیرند. سر سیاه بازالت ژرمنیکوس، برادرزاده امپراتور تیبریوس، در موزه بریتانیا به وضوح نشان می دهد که بینی مجسمه بریده شده است. احتمالاً در همان زمان که مسیحیان اولیه صلیبی بر پیشانی این پرتره کافر حک کردند.

مجسمه آفرودیت در موزه ملی باستان شناسی آتن نیز به سرنوشت مشابهی دچار شد: این مجسمه بینی ندارد و صلیب بزرگی روی پیشانی آن حک شده است. واضح است که در چنین نمونه هایی حذف زائده بخشی از مراسم حذف بت دروغین بود.

با این حال، هنوز پاسخی برای این سوال نداریم: چرا بینی ها برداشته شدند؟ در تمدن های اولیه مانند مصر، پاسخ ممکن است در این باور نهفته باشد که این مجسمه ها حاوی “ذات” یا “روح” موجودی است که نشان می دهد، و بنابراین تخریب آن مجسمه ممکن است قدرت شخص یا خدا را از بین برده باشد. در واقع، برداشتن بینی روح شخصیت را خرد می کند، زیرا از نظر تئوری توانایی تنفس را از بین می برد.

با این حال، برخی مجسمه های یونانی و رومی بدون دماغ خیلی زودتر آسیب دیده بودند. شاید دلیل تخریب آنها به اندازه باورهای مذهبی پیچیده نباشد.

به گفته بردلی، سرنخی را می توان در نظام حقوقی یونان و روم یافت. در این سیستم ها مجازات های مختلفی برای مجرمان در نظر گرفته شده است. او می نویسد:

یکی از مجازات‌ها، شمایل‌بازی باستانی بود، اما این تخریب متهورانه پرتره‌های باستانی به سنت‌های مثله کردن چهره افراد زنده اشاره دارد که در دنیای باستان از یونان هومر، امپراتوری ایران، یونان یونانی و کلاسیک، و امپراتوری و امپراتوری و رم جمهوری خواه تا دوره بیزانس.

در دنیای باستان و بعدها در دوره بیزانس، قیچی بینی یک روش معمول مجازات بود که برای افراد مختلف از زناکار تا حاکمان مخلوع اعمال می شد. در مصر حتی منطقه ای به نام رینوکلورا (شهر بینی های بریده شده) وجود داشت که تبهکارانی که بینی شان بریده شده بود به تبعید فرستاده می شدند.

علاوه بر مثال های واقعی، افسانه های بیشماری در مورد قیچی بینی به عنوان روشی برای تنبیه یا تمسخر وجود دارد. هراکلس به دلیل تمایلش به بریدن بینی در میان برخی از فرقه‌ها به نام برنده بینی معروف است. عمل قطع و بریدن بینی را می توان حتی در اودیسه دید. بردلی می نویسد که یکی از خواستگاران پنه لوپه (زنده یا مرده معلوم نیست) در حالی که بینی و گوش هایش به همراه آلت تناسلی، دست ها و پاهایش بریده شده بود از قصر بیرون کشیده شد. همچنین مجازات نمادینی برای تخریب چهره یک مجسمه وجود داشت. و این مجازات ها به قطع عضو محدود نمی شد.