هرساله با فرارسیدن فصل تابستان، بحث و جدال درمورد استفاده از کرم‌های ضدآفتاب بالا می‌گیرد. شاید باورکردنی نباشد، اما هنوز هم عده‌ی زیادی با مطرح کردن دلایل غیرعلمی، از مصرف این محصول خودداری می‌کنند؛ دلایلی مانند: استفاده از ضدآفتاب، مانع جذب مقادی کافی ویتامین D می‌شود، ضدآفتابها خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند و حتی ۱۰ سال پس از مصرف نیز می‌توان ذرات این محصول را در سلول‌های مغز پیدا کرد.
به‌نقل از وایرد، گوئینت پالترو، بازیگر آمریکایی و ملکه‌ی توصیه‌های پزشکی مشکوک، در ویدیویی برای مجله‌ی مد وگ، با انتقاد از مواد ناملایم استفاده‌شده در ضدآفتابها می‌گوید از ضدآفتاب برای کل بدن خود استفاده نمی‌کند و فقط مقدار کمی از این محصول را برای قسمت‌هایی که در معرض آسیب نور آفتاب قرار دارند، به‌کار می‌برد.
تمام تحقیقاتی که تا به امروز انجام شده‌اند این موضوع را تایید می‌کنند که فواید ضدآفتابها بسیار بیشتر از مضرات بالقوه‌ی آن‌ها است؛ بااین‌حال بررسی‌ها نشان می‌دهند که تنها ۵۵ درصد از بزرگسالان استرالیایی به‌عنوان یکی از جمعیت‌هایی که بیش از همه در معرض نور خورشید قرار دارند، معتقدند که استفاده‌ی روزانه از ضدآفتابها بی‌خطر است. این بی‌اعتمادی بدین معنی بود که سال گذشته، بسیاری از مردم به دستورالعمل‌های آنلاین روی آوردند تا نسخه‌های کاملاً بی‌اثر خود را در خانه بسازند.
بی‌اعتمادی تنها مشکل نیست. بسیاری از افرادی که از این محصول استفاده می‌کنند، از نحوه‌ی عملکرد آن اطلاعی ندارند یا درصورت داشتن اطلاعات لازم به‌درستی از ضدآفتاب استفاده نمی‌کنند. علم حتی برای بیان اینکه ضدآفتاب چقدر موثر است، مشکل دارد. این مشکل روابط عمومی برای تبلیغ محصولی که نقش پررنگی در مقابله با سرطان ایفا می‌کند، باید برطرف شود؛ زیرا با گرم‌شدن زمین، بسیاری از جمعیت جهان به‌طور فزاینده به محافظت از خود دربرابر نور خورشید نیاز خواهند داشت.
خطرات قرارگیری در معرض نور خورشید
سرطان پوست، از مدت‌ها پیش یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها در دنیا بوده و تعداد افراد درگیر با آن درطول دهه‌های گذشته روند صعودی داشته است. انواع کمتر کشنده‌ی این نوع سرطان مانند سرطان‌های سلول پایه‌ای و سلول سنگفرشی، بخش عمده‌ای از این موارد را تشکیل می‌دهند؛ اما آنچه در دهه‌های اخیر شاهد افزایش آن بوده‌ایم، موردی بسیار نادرتر و کشنده‌تر به‌نام «ملانوما» است. اگر روند به همین شکل ادامه یابد، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۴۰، موارد ابتلا به ملانوما و شمار فوتی‌های آن به‌ترتیب تا نزدیک ۵۰ و درصد افزایش یابد. به‌تازگی بریتانیا به بالاترین سطح ابتلا به ملانوما در جهان رسیده است.
افزایش موارد ابتلا به ملانوما را تا حدودی می‌توان به غربالگری بهتر و پیری جمعیت نسبت داد؛ چراکه سن یک عامل خطر عمومی برای ابتلا به سرطان به‌شمار می‌رود؛ اما محققان رفتارهای اجتماعی خاص مانند استقبال از بسته‌های پیشنهادی تعطیلات به کشورهای آفتابی را نیز در این موضوع دخیل می‌دانند. آن‌ها انگشت اتهام را به سمت محبوبیت حمام آفتاب و داشتن پوستی درخشان و برنزه که فقط نزدیک به یک قرن قدمت دارد، نشانه می‌روند. از نظر مردم، برنزه‌ی طلایی شاخه‌ی شیک‌بودن است.
درکنار عوامل یادشده، نگرانی بزرگ‌تر این است که سیاره‌ی درحال گرم‌شدن ما به احتمال زیاد به افزایش نرخ ابتلا به سرطان پوست منجر خواهد شد. دمای بالاتر به این معنی است که افراد زمان بیشتری را در فضاهای باز سپری خواهند کرد. هرچند لایه‌ی محافظ اوزون از زمان حذف تدریجی آئروسل‌های مخرب این لایه در دهه‌ی ۱۹۸۰ به شدت درحال بهبود است، انتظار نمی‌رود تا سال ۲۰۴۰ به‌طور کامل ترمیم شود. حضور بیشتر مردم در فضای باز، افزایش آمار ابتلا به ملانوما را به‌دنبال خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود که بخش عمده‌ای از افزایش موارد ملانوما، در بخش‌هایی از جهان با جمعیت پوست روشن اتفاق بیفتد؛ مناطقی مانند: استرالیا، نیوزیلند، آمریکای شمالی و اروپا.
پیش‌بینی‌های مربوط به افزایش موارد ملانوما به این معنا است که اتخاذ رفتارهای محافظ دربرابر آفتاب مانند استفاده از ضدآفتابها، در سال‌های آینده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار خواهد بود؛ اما متاسفانه نحوه‌ی استفاده‌ی بسیاری از افراد از این محصول وحشتناک است.
برخی از افراد تقریبا نیمی از مقدار ضدآفتاب موردنیاز خود را استفاده می‌کنند و به‌همین دلیل بعضی از نقاط پوست آن‌ها بدون محافظت باقی می‌ماند؛ برخی دیگر هم به‌جای ماساژ ملایم این محصول روی پوست، فشار بسیار زیادی برای پخش‌کردن آن به‌کار می‌گیرند. این فشار اضافی، فاکتور محافظتی ضدآفتاب (SPF) را تا حدود یک‌پنجم کاهش می‌دهد. همچنین بیشتر مردم معنی واقعی SPF را نمی‌دانند و گمان می‌کنند که این فاکتور نشان‌دهنده‌ی مدت‌زمانی است که می‌توانند در معرض نور مستقیم آفتاب قرار گیرند؛ درحالی که SPF دراصل صرفا به‌معنای میزان محافظت ضدآفتاب از پوست درمقابل پرتو فرابنفش خورشید است.
شاخص SPF به‌صورت نسبت مقدار پرتو موردنیاز برای سوزاندن پوست دارای ضدآفتاب درمقایسه با پوست فاقد محافظ دربرابر خورشید محاسبه می‌شود. منظور از این نسبت این است که ضدآفتابی با SPF ۵۰ قادر است ۵۰ برابر بیشتر از مواقعی که از ضدآفتاب استفاده نکرده‌اید، از پوست شما درمقابل پرتو فرابنفش محافظت کند.
استفاده از ضدآفتاب باعث تشویق افراد به سپری‌کردن مدت زمان طولانی‌تر در زیر نور خورشید می‌شود. مطالعات انجام‌شده نشان‌دهنده‌ی وجود رابطه بین استفاده از ضدآفتاب و آفتاب سوختگی هستند؛ چراکه استفاده از این محصول احساس امنیت کاذبی به افراد القاء می‌کند. براساس فرضیه‌ای که در یک مقاله مطرح شده، دلیل افزایش آمار ابتلا به سرطان پوست را می‌توان به استفاده‌ی نادرست افراد از کرم ضدآفتاب نسبت داد.
خورشید دو نوع پرتو فرابنفش متفاوت به‌نام‌های «UVA» و «UVB» ساطع می‌کند که نوع دوم، ارتباط بیشتری با سرطان پوست دارد. براین اساس ضدآفتاب‌هایی با حداقل SPF ۳۰ که دربرابر هر دو نوع این اشعه‌ها محافظت ایجاد می‌کنند و اصطلاحا «طیف وسیع» نامیده می‌شوند، بهترین گزینه‌های ممکن به‌شمار می‌روند.
وقتی شاخص UV (که قدرت پرتو فرابنفش خورشید را اندازه‌گیری می‌کند) ۳ یا بالاتر از آن باشد، هر سانتی‌متر مربع از پوست به ۲ میلی‌گرم ضدآفتاب نیاز دارد. این مقدار معادل تقریبا نصف قاشق چای‌خوری برای صورت و گردن با هم و یک قاشق چای‌خوری برای هر قسمت از جلو، پشت، بازوها و پاها است و حداقل ۱۵ دقیقه قبل از خارج‌شدن از منزل باید روی پوست ماساژ داده شود تا زمان کافی برای خشک‌شدن و نشستن روی پوست دراختیار داشته باشد. ضدآفتاب را باید هر دو ساعت یک‌بار یا اگر زیاد شنا یا عرق می‌کنید، هر ساعت دوباره مصرف کنید.
چرا ضدآفتاب محبوب نیست؟
بااین‌حال بسیاری از مردم دنیا از ضدآفتاب استفاده نمی‌کنند. نظرسنجی انجام‌شده توسط یک موسسه‌ی خیریه‌ی سرطان پوست در بریتانیا نشان داد که حدود یک‌سوم از پاسخ‌دهندگان به‌ندرت از محصولات ضدآفتاب استفاده کرده یا هرگز چنین کاری انجام نداده‌اند. به‌عقیده‌ی راشل نیل، همه‌گیرشناس سرطان در موسسه‌ی تحقیقات پزشکی QIMR Berghofer استرالیا، ریشه‌ی این مشکل به‌وجود نابرابری اقتصادی در کشورهای مختلف و هزینه‌ی نسبتا بالای ضدآفتابها برمی‌گردد.
هلند از تابستان امسال شروع به توزیع رایگان ضدآفتاب در مدارس، جشنواره‌ها، پارک‌ها، اماکن ورزشی و فضاهای عمومی باز کرده و فلوریدا نیز به سراغ اجرای آزمایشی این طرح رفته است. معاون انجمن درماتولوژی مراقبت‌های اولیه‌ی بریتانیا می‌گوید در دنیای ایدئال ضدآفتاب به‌صورت رایگان به مردم عرضه می‌شود.
با وجود نتایج تحقیقات و اظهارات صاحب‌نظران، در سال‌های اخیر جنبشی علیه ضدآفتابها شروع شده و تلاش کرده است تا این محصول را به‌عنوان ماده‌ای مضر به مردم معرفی کند.
کرم‌های ضدآفتاب معمولا به دو دسته‌ی شیمیایی و فیزیکی (معدنی) تقسیم می‌شوند؛ البته برخی از متخصصان این تقسیم‌بندی را قبول ندارند و معتقدند که عناوین آلی و غیرآلی (معدنی)، طبقه‌بندی مناسب‌تری برای کرم‌های ضدآفتاب به‌شمار می‌رود.
در چند سال گذشته، کرم‌های ضدآفتاب شیمیایی یا آلی بیشتر از نوع دیگر مورد انتقاد قرار گرفته‌اند که دلیل این موضوع به ترکیبات ناملایم و ناآشنای آن‌ها مربوط می‌شود؛ مانند هوموسالات، اُکتوکریلین، اُکتینوکسیت، اُکتیسالات. از سوی دیگر ضدآفتاب‌های معدنی که بهتر است غیرآلی توصیف شوند، فقط از دو ماده‌ی اصلی اکسید روی و دی‌اکسید تیتانیوم تشکیل می‌شوند. سازمان‌های شبه‌علمی بسیاری وجود دارند که فقط به‌دلیل نام‌های ناآشنا و ترسناک ترکیبات کرم‌های ضدآفتاب، در رابطه با این ترکیبات اظهار نگرانی می‌کنند.
باتوجه به این موضوع، ضدآفتاب‌های معدنی معمولا به‌عنوان گزینه‌های «پاک‌تر» درنظر گرفته می‌شوند. این درحالی است که شواهد کافی برای اثبات مضربودن هیچ‌کدام از انواع ضدآفتاب وجود ندارد. یکی از سوالات رایج کاربران درمورد ضدآفتابها، تفاوت ضدآفتاب‌های فیزیکی و شیمیایی است. پاسخ متداولی که به این سوال داده می‌شود این است که ضدآفتاب‌های شیمیایی پرتو فرابنفش را جذب و ضدآفتاب‌های فیزیکی این پرتو را منعکس می‌کنند؛ اما درواقع این پاسخ غلط است و هردوی این محصولات پرتو فرابنفش را جذب می‌کنند.