زمان یکبار مصرف
ساعت مکانیکی تا اواسط قرن بیستم، حکمرانی کرد. تا اینکه ظهور یک فناوری جدید به تهدیدی برای این ساعتها بدل شد. در روز کریسمس ۱۹۶۹، ساعتسازان ژاپنی سیکو به معرفی آسترون (Astron) اولین ساعت تجاری کوارتز در جهان پرداختند.
ساعت آسترون که در تبلیغات با ویژگی ۱۰۰ برابر دقیقتر از رقبای مکانیکی توصیف شده بود، قیمت پایینی نداشت. همچنین در ابتدا تنها ۱۰۰ نمونه از آن با قیمت ۴۵۰ هزار ین تولید شدند که بر اساس پول امروز برابر است با ۱۰ هزار پوند یا ۱۲ هزار دلار، اما این روند برای همیشه ادامه نیافت. در طول دورهی سرمایهگذاری انبوه بر فناوری، سادهسازی تولید و افزایش اتوماسیون، تولید ساعتهای کوارتز هم مقرونبهصرفهتر شد.
صنعت سنتی ساعتسازی که در آن زمان در سوییس رونق یافته بود، برای این تغییر آمادگی نداشت. روند سرمایهگذاری آنها روی فناوری جدید بسیار آهسته بود و باید بخشهایی را از کشورهای دیگر تأمین میکردند. این مشکل همراه با افزایش ارزش فرانک سوییس، این ساعتها را از بازار کمارزش خارج کرد. در اوایل دههی ۱۹۸۰، صنعت ساعت سوییس به دلیل تولید انبوه، در شیب فاجعهبار سقوط قرار داشت و فروپاشی صدها شرکت به رکود دنیای ساعتسازی کلاسیک انجامید. امروز از این اتفاق با عنوان «بحران کوارتز» یاد میشود.
صنعت ساعت سوییس به دست مردی به نام نیکولاس هایک نجات پیدا کرد. هایک به نوسازی اساسی باور داشت. او ایدهی تولید ساعتهای کوارتز مقرونبهصرفه از مواد ارزان قیمت مثل پلاستیک و رزین را در طیف وسیعی از طراحیهای جسورانه و مد روز مطرح کرد و برند جدید خود را سواچ (Swatch) نامید.
ساعتهای سواچ به قدری جذاب و مقرونبهصرفه بودند که روش خرید مردم و چگونگی استفاده از ساعتها را بهطور کلی تغییر دادند. پانصد سال پیش، ساعت یکی از گرانقیمتترین وسایل لوکس به شمار میرفت. امروزه میتوانید هر ساعتی را در رنگهای دلخواه از فروشگاهها خریداری کنید.
تخریب خلاقانه ۲
یکی از بزرگترین تغییرات قرن گذشته برای ساعتسازها، گذار سریع از صنعتگری به ماشین بود. بحران کوارتز، جنگهای قیمت و کاهش بودجه از دههی ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۰ همه یک معنی داشتند: ماندن فضای کم برای مهارت صنعتگران. انسانها بیشتر از ماشین هزینه برمیدارند و بنابراین ساعتهای بیشتر که به دست ماشین ساخته شوند، بهتر هستند.
امروز مجدداً در فاز جدیدی قرار داریم. فناوری حتی از ساعت کوارتز هم سبقت گرفته است. اولین گوشیهای موبایل و سپس ساعتهای هوشمند به ابزارهای اصلی زمانسنجی در زندگی روزمرهمان تبدیل شدند. برای مثال اپلواچ نهتنها ساعتی دقیق با دقت ۵۰ میلیثانیه است، بلکه میتوان همزمان از آن بهعنوان گوشی، مرورگر اینترنت، کلید خودرو و حتی ردیاب تناسب اندام و تعیین سطح اکسیژن و ECG استفاده کرد.
ساعتهای هوشمند، دیگر روشی برای ردیابی زمان نیستند، بلکه ابزاری ارتباطی و منبعی عظیم از اطلاعات هم بهشمار میروند. میتوانیم قهوهی صبحانهمان را با آنها بخریم و در عین حال تبهای مربوط به سلامتی را بررسی کنیم. بهوضوح میتوان دید این دستگاهها چگونه تعاملمان با دنیای اطراف را تغییر دادهاند.