در چهارمین همایش ایران دیجیتال، نشست واگذاری باند فرکانسی 3500 مگاهرتز و چشم‌انداز توسعه‌ی نسل پنجم تلفن‌همراه با حضور نمایندگان اپراتورها برگزار شد.
محمد کشوری، مدیر گروه طیف، صحبت‌هایش را با مروری بر مهم‌ترین روندهای نسل پنجم و مشکل باند فرکانسی شروع کرد. کشوری گفت پیش‌بینی می‌شود که 5G حدود ۲۵ درصد از اتصالات در کل دنیا سهم داشته باشد و بر‌اساس گزارش GSMI، در خاورمیانه این سهم ۱۷ درصد خواهد بود: « نسل چهار دست‌کم تا سال ۲۰۳۰ همچنان سهم جدی خواهد داشت؛ اگرچه از سال ۲۰۲۴ سهمش کم می‌شود. رشد کشورهای شرق آسیا و به‌خصوص چین در‌زمینه‌ی توسعه‌ی 5G خیلی زیاد بوده است.»
بر‌اساس گزارش‌ها، تا سال ۲۰۲۵ اپراتورهای موبایل ۶۲۰ میلیارد دلار در شبکه‌های خود سرمایه‌گذاری می‌کنند که بیش از ۸۵ درصد آن روی 5G است.
به‌گفته‌ی کشوری، مشوق توسعه‌ی 5G رشد مصرف دیتا است: «با اینکه در دنیا بیشتر بار مصرف اینترنت بر دوش سرویس ثابت است، اینترنت موبایل هم دارد رشد ترافیک را تجربه می‌کند. این رشد تا جایی بهینه است. هزینه‌ی انتقال یک گیگابایت دیتا در تکنولوژی پیشرفته‌تر کمتر است و این به‌نفع اپراتور است.»
کشوری تأکید کرد که فقط یکی از کاربردهای نسل پنجم سرعت زیاد اینترنت است و کاربردهای دیگری چون تأخیر کم و استفاده به‌عنوان اینترنت ثابت و کاربردهای صنعتی و اینترنت اشیاء از دیگر ویژگی‌های نسل پنجم است.
دبیر چهارمین همایش ایران دیجیتال درادامه اضافه کرد که مسئله‌ی اصلی ما در 5G فرکانس است و همه‌ی اپراتورها بر واگذاری باند تأکید می‌کنند؛ چرا‌که محدودیت فرکانس بزرگ‌ترین نگرانی اپراتورها برای توسعه‌ی 5G است: «نسل پنجم در ایران هنوز به‌صورت گسترده پیاده نشده؛ اما از مرحله‌ی آزمایشی فراتر رفته است. اپراتورهای همراه اول و ایرانسل در‌زمینه‌ی توسعه‌ی نسل پنجم فعالیت می‌کنند؛ اما یکی از مشکلات مهم آن‌ها قفل‌بودن این امکان روی گوشی‌های موبایل در کشور است.»
مدیر دفتر نظارت بر طیف سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی سخنران دیگری بود که در این برنامه گفت بر‌اساس نقشه‌ی راه نسل پنجم ارتباطات در ایران، سال ۲۰۲۴ شروع پوشش سراسری 5G خواهد بود. به‌گفته‌ی او، نسل دوم هنوز پوشش‌دهی مناسبی در جاده‌ها دارد؛ اما برای نسل ۳ زمان‌بندی شده که تا هر‌سال اپراتورها تعدادی از ایستگاه‌های این نسل را خاموش کنند. در‌نتیجه، تا سال ۱۴۰۶ این فناوری برچیده می‌شود.
او نیز درباره‌ی واگذاری طیف فرکانسی گفت این قیمت‌گذاری نباید باعث کُندی اپراتورها شود؛ ولی درعینحال باید طوری باشد که مانع ورود بازیگرانی شود که نمی‌خواهند شبکه‌سازی کنند: «در مدیریت فرکانس، درآمدزایی هدف اول نیست؛ بلکه هدف اول اختصاص طیف به اپراتوری است که می‌تواند بیشترین استفاده را از آن ببرد. فرد درعینحال به هزینه‌ی ارتباطات در سبد زندگی مردم اشاره کرد و گفت اگرچه فاصله قیمت مدنظر اپراتور برای خدمات ارتباطاتی با قیمت رگولاتور زیاد است؛ اما مردم بیشتر از ۲ درصد هزینه را برای ارتباطات تحمل نمی‌کنند. در‌نتیجه، تعادلی باید برقرار کرد و این قیمت‌ها به هم نزدیک شوند.»
درادامه شاه‌حسینی، رئیس مرکز تحقیق‌و‌توسعه‌ی همراه اول، درباره‌ی مشکلات توسعه‌ی 5G سخن گفت. به‌گفته‌ی شاه‌حسینی، بزرگ‌ترین مسئله‌ی توسعه‌ی 5G کشش بازار است: «اگر اپراتور برای سایتی باید ۱۰۰ هزار دلار سرمایه‌گذاری کند، این هزینه با ترافیک و گیگابایت بازنمی‌گردد؛ بلکه بازار باید هم‌پای توسعه‌ی تکنولوژی رشد کند و مصرف‌کننده جدید شکل بگیرد؛ وگرنه 4G هم می‌تواند نیاز پهن‌باند را فراهم کند.»
او تأکید کرد که دلیل اصلی گرانی این تکنولوژی فناوری پیچیده‌ی 5G است. درعینحال، 5G به زیرساخت فیبر‌نوری نیاز دارد که همراه اول و ایرانسل شبکه‌ی انتقال کامل آن را دراختیار ندارند و برای زیرساخت از مخابرات کمک می‌گیرند.
شاه‌حسینی درادامه درباره‌ی نیازهای فرکانسی گفت که در دنیا به‌طور متوسط کمتر از ۲۰ درصد از فرکانس مشغول است؛ درحالی‌که در ایران به‌دلیل ضعف زیرساخت اینترنت ثابت، این میزان ۵۰ درصد است: «به‌طور‌کلی زیرساخت Public WIFI نداریم و همراه اول هم برای آن مجوز ندارد. شبکه‌ی ثابت باید وجود داشته باشد تا از فرکانس‌ها برای نیازهای واقعی شبکه استفاده کنیم. در‌صورتی‌که فرکانس موردنیاز 5G اختصاص پیدا و مشکل گوشی‌های موبایل رفع شود و قیمت مودم کاهش یابد، ترافیک می‌تواند از 4G به 5G برسد. برای ارائه‌ی سرویس پایدار و فراگیر به توسعه‌ی متوازن شبکه و بازار نیاز داریم.» او تأکید کرد که اگر هوشمندسازی صنعت اتفاق بیفتد، می‌تواند انگیزه‌ی خوبی برای توسعه‌ی 5G ایجاد کند.
مهدی غیناقی، رئیس هیئت‌مدیره‌ی مبین‌نت، درباره‌ی یوز کیس‌های اصلی اینترنت 5G به پیشتازی ویدئو و استریمینگ اشاره کرد و گفت سهم آن‌ها تا سال ۲۰۳۰ از ۶۳ به ۷۵ درصد می‌رسد که نشان می‌دهد نیاز مشتریان خانگی به این سرویس‌ها ادامه خواهد یافت.
همچنین، غیناقی ملاحظاتی را در نگاه به تجربه‌های جهانی 5G برشمرد و افزود: «کاربردهای اصلی این سرویس در سال‌های اولیه‌ی ارائه‌ی اینترنت پرسرعت به سازمان‌ها و شرکت‌ها و قسمت عمده‌ی کاربرد سرویس برای مشتریان خانگی استفاده از سرویس‌های ویدئویی است. موضوعات فرکانس دراختیار و مبلغ سرمایه‌گذاری و قیمت تجهیزات سمت مشتری از دغدغه‌های اصلی توسعه‌ی سرویس 5G است. باید اشاره کرد که قیمت مودم و گوشی‌هایی که این تکنولوژی را دارند، گران است. باتوجه‌به بازنگشتن سرمایه‌ی حوزه‌ی 4G و مبالغ گران قیمت تجهیزات، سرمایه‌گذاری روی 5G به‌صورت تدریجی پیش‌بینی می‌شود.»
او به این موضوع اشاره کرد که تأخیر در رشد 5G در ایران به‌دلیل مشکلات اقتصادی بوده نه مشکلات تکنیکال یا تحریم. غیناقی درادامه اعلام کرد سودی که صنایع آی‌سی‌تی می‌دهند، حدوداً ۱۰ درصد است و دوره‌ی بازگشت سرمایه در حوزه‌ی 5G هم ۱۵ تا ۲۰ ساله است که سرمایه‌گذاری را سخت می‌کند. وی همچنین به محدودیت‌های شبکه‌های اجتماعی در سال گذشته اشاره کرد که درآمد اپراتورها را کاهش محسوسی داد.
به‌گفته‌ی خسرو ساطعی، مدیرکل مدیریت ارزش مشتریان و علم داده ایرانسل، ایرانسل حدود ۷۰۰ سایت 5G راه‌اندازی کرده و بیشتر تراکم آن بر تهران و خوزستان و خراسان رضوی بوده است: «این تکنولوژی شروع شده است؛ ولی سرعت لازم را ندارد و مشکلات اقتصادی یکی از مشکلات مهم است. مشکلات توسعه‌ی 5G را در چهار دسته‌ی عمومی تکنولوژی و زیرساخت، بازار، اقتصادی و رگولاتوری و نظارت می‌توان دسته‌بندی کرد.»
افزون‌براین، او به تعرفه‌ها اشاره کرد و گفت تا وقتی‌که نتوانیم ساختار تعرفه‌ی صحیحی داشته باشیم، نمی‌توان انتظار داشت سرمایه‌گذاری صورت بگیرد. به‌گفته‌ی او، موضوع مالیات و سهم دولت از اپراتورها جذابیت سرمایه‌گذاری در تلکام را کاهش می‌دهد.