مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که گذار از جنگل‌های انبوه به مراتع و دشت‌های وسیع در دوره‌ی زمین‌شناسی میوسن، احتمالاً باعث شده است که زبان انسانیان باستانی از آواهای مبتنی‌بر حروف صدادار (مصوت) به آواهای مبتنی‌بر حروف بی‌صدا (صامت) تغییر کند.
به‌گزارش ساینس‌آلرت، گروهی از محققان بریتانیایی ویژگی‌های صوتی آواهای ضبط‌شده از اورانگوتان‌ها را که تصور می‌شود مشابه صداهای انسان اولیه‌ی است، در ساوانای آفریقا تحت نظر گرفتند تا دریابند که چگونه محیط توانایی صحبت‌کردن اجداد ما را شکل داده است.
شارلوت گانون، روانشناس زبان از دانشگاه وارویک در بریتانیا و همکارانش، تغییرات دیرین‌اقلیمی آفریقا را به‌عنوان یک «جعبه سیاه بوم‌شناختی» از تکامل زبان گفتاری توصیف می‌کنند؛ بدین صورت که انسانیان صدادار وارد این جعبه سیاه شدند و میلیون‌ها سال بعد انسان‌های برخوردار از توانایی گفتار از آن بیرون آمدند.
با گسترش مراتع و علفزارها در دوره میوسن، گفتار انسان برای همیشه عوض شد
تحقیقات تیم نشان می‌دهد که اجداد اولیه‌ی ما ممکن است از حروف بی‌صدای اولیه برای برقراری ارتباط مؤثر در محیط درحال تغییر استفاده کرده باشند. محققان در مقاله‌ی منتشرشده می‌نویسند: «شرایط اکولوژیکی نوپا و مناظر صوتی تجربه‌شده توسط اجداد انسان، ممکن است نسبت به تصورات رایج پیشین تأثیرات عمیق‌تری بر ظهور و شکل‌گیری زبان گفتاری داشته باشد.»
در طول ۱۷ میلیون سال گذشته، علفزارهای سرتاسر اوراسیا و آفریقا دراثر تکنوتیک قاره‌ای، سرمایش جهانی و خشکیدگی زمین گسترش یافته است. یافته‌های باستان‌شناسی و نتیجه‌گیری‌های دیرین‌بوم‌شناسی، چگونگی تأثیر این تغییرات بر آناتومی و رفتار انسان‌های اولیه را با هم ترکیب می‌کند، اما کمبود بافت‌های نرم در منابع فسیلی مانع از بازسازی سیر تکاملی سیگنال‌های صوتی و زبان گفتاری می‌شود.
محققان با استفاده از صداهای صامت‌مانند و مصوت‌مانند اورانگوتان‌ها و انتقال این صداها به چیدمان فضای باز، سناریوی دوره‌های میوسن میانه و میوسن پسین (۱۶ تا ۵٫۳ میلیون سال پیش) را در واقع‌بینانه‌ترین حالت ممکن بازسازی کردند. در این دوره‌ی زمین‌شناسی محیط زندگی انسان‌ها از جنگل‌ها به چشم‌اندازهای باز منتقل شد.
محققان صداهای ضبط‌شده‌ی ۲۰ اورانگوتان وحشی را در ترکیب‌های هجا‌مانند به کار گرفتند و سپس صداها را دوباره در یک زیستگاه ساوانای آفریقای جنوبی پخش کردند. ۴۸۷ صدای ضبط‌شده از اورانگوتان‌های سوماترایی (Pongo abelii) و اورانگوتان‌های بورنئویی (Pongo pygmaeus) شامل صداهای جیر‌جیر صامت‌مانند و غر‌غر‌‌کردن شبیه صداهای مصوت بود. اینجا می‌توانید به این دو صدا گوش بدهید.
برای تعیین رسایی صداها و قابلیت‌های شنیداری در فواصل مختلف، محققان صدای اورانگوتان‌ها را در فواصل ۲۵ متری، تا فاصله‌ی ۴۰۰ متر دورتر مجدداً ضبط کردند. آن‌ها دریافتند که صداهای مصوت‌مانند (اَ، ای) به اندازه‌ی صداهای صامت‌مانند (د، ب) در کلمات ما رسا نیستند. صداهای مبتنی‌بر حروف مصوت پس‌از ۱۲۵ متر فاصله بسیار کمتر به گوش می‌رسید، در‌حالی که رسایی صداهای مبتنی‌بر حروف صامت در فاصله‌ی ۲۵۰ متری فقط به‌طور جزئی کاهش داشت.
در فضای باز ۸۰ درصد از حروف صامت تا فاصله‌ی ۴۰۰ متری شنیده می‌شود
در فاصله‌ی ۴۰۰ متری، حدود ۸۰ درصد از صداهای مبتنی‌بر حروف صامت و زیر ۲۰ درصد از صداهای مبتنی‌بر حروف مصوت شنیده می‌شد. یعنی صداهای مبتنی‌بر حروف صامت هنگام پخش در فضای باز به‌طور قابل‌توجهی بهتر شنیده می‌شود.
محققان می‌نویسند: «در جنگل‌های انبوه عملکرد شنیداری هر دو دسته از صداها یکسان است، اما مراتع و فضاهای خشک، باز و رو‌به‌رشد در فواصل میانی و طولانی، راندمان انتقال بالاتری را برای صداهای صامت‌مانند ارائه می‌دهند.»
توضیح برخی‌از ویژگی‌های زبان‌های گفتاری امروزی، ممکن است در این حقیقت نهفته باشد که مراحل اولیه‌ی تکامل گفتار با درک حروف صامت نسبت به حروف مصوت سازگاری بیشتری داشت. محققان می‌گویند مهاجرت از جنگل‌های انبوه به دشت‌های باز ممکن است در ارتباطات صوتی انسان‌ها نقش مهمی داشته باشد، زیرا در زبان‌های امروزی حروف صامت غالب هستند.
برای مثال، نقش صامت‌ها به عنوان نشانه‌های گفتاری طبیعی در زبان انکار‌نشدنی است. افرادی که یادگیری زبان جدید را شروع می‌کنند، اغلب از حروف صامت برای دسته‌بندی بصری جملات و ایجاد مکث‌های پردازش‌شده استفاده می‌کنند.
نویسندگان مطالعه نتیجه می‌گیرند که انسان‌های اولیه در شرایط اکولوژیکی جدید، با عنصر جدیدی (صدای صامت) در مجموعه‌ی آوایی خود مواجه شدند که در صورت نیاز و الزام، به خوبی شنیده و درک می‌شد. زیست‌بوم انسانیان باستانی ممکن است رفتار کلامی نوین انسان را بسیار بیشتر از تصورات پیشین شکل داده باشد.
یافته‌های مطالعه در مجله Scientific Reports منتشر شده است.